بیماری‌های غدد فوق کلیوی

غدد فوق کلیوی دو غده کوچک هستند که در بالای کلیه‌ها قرار دارند. آنها هورمون‌هایی تولید می‌کنند که نقش مهمی در بسیاری از عملکردهای بدن از جمله، تنظیم فشار خون، متابولیسم، تنظیم سطح گلوکز و آب و الکترولیت، واکنش به استرس، کنترل التهاب و رشد جنسی را دارند. اختلالات غده فوق کلیوی زمانی رخ می‌دهد که غدد فوق کلیوی تولید بیش از حد یا خیلی کم هورمون داشته باشند. اختلالات غدد فوق کلیوی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله این موارد باشد: بیماری‌های خودایمنی، تومورها، عفونت‌ها، جهش‌های ژنتیکی، داروها و...

انواع مختلفی از اختلالات غده فوق کلیوی وجود دارد، اما برخی از رایج‌ترین آنها عبارتند از:

- بیماری آدیسون: بیماری آدیسون وضعیتی است که در آن غدد فوق کلیوی به اندازه کافی کورتیزول و آلدوسترون تولید نمی‌کنند. کورتیزول یک هورمون استرس است که به بدن کمک می‌کند تا قند خون، متابولیسم و التهاب را تنظیم کند. آلدوسترون هورمونی است که به بدن کمک می‌کند تا سطح نمک و آب را تنظیم کند. علائم بیماری آدیسون عبارتند از خستگی، ضعف، از دست دادن اشتها و کاهش وزن، تیره شدن پوست، فشار خون پایین، میل شدید به نمک، تهوع، استفراغ و درد شکم.

- هایپرآلدوسترونیسم: وضعیتی است که در آن غدد فوق کلیوی، هورمون آلدوسترون زیادی را وارد خون می‌کنند. آلدوسترون به تنظیم فشار خون و سطح الکترولیت‌ها در بدن کمک می‌کند. آلدوسترون بیش از حد می‌تواند منجر به فشار خون بالا، سطح پتاسیم پایین و سایر مشکلات سلامتی شود. هایپرآلدوسترونیسم با آزمایش خون برای اندازه گیری سطح آلدوسترون، رنین و پتاسیم تشخیص داده می‌شود. ممکن است برای تعیین علت اصلی، اقدامات دیگری مانند تصویربرداری از غدد فوق کلیوی نیز لازم باشد. 

- سندرم کوشینگ: سندرم کوشینگ یک اختلال هورمونی نادر است که زمانی رخ می دهد که بدن بیش از حد هورمون کورتیزول تولید کند. این وضعیت می تواند ناشی از تومورهای غده هیپوفیز (یک بیماری که در آن غده هیپوفیز هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) بیش از حد تولید می‌کند که به نوبه خود غدد فوق کلیوی را برای تولید کورتیزول بیش از حد تحریک می‌کند)، تومور غدد فوق کلیوی (تولید کورتیزول بیش از حد توسط غدد فوق کلیوی)، استفاده بیش از حد از داروهای کورتیکواستروئید یا سندرم ACTH اکتوپیک (یک بیماری نادر که در آن ACTH توسط توموری خارج از غده هیپوفیز تولید می‌شود) باشد. علائم سندرم کوشینگ عبارتند از افزایش وزن، به ویژه در صورت و تنه، پوست نازک و شکننده‌ای که به راحتی کبود می‌شود، استریای ارغوانی (علائم ناشی از کشیدگی سریع پوست) روی شکم، سینه‌ها، ران‌ها و زیر بغل، التیام آهسته زخم، آکنه، خستگی، ضعف عضلانی، فشار خون بالا، قند خون بالا، قاعدگی نامنظم و رشد موهای زائد در زنان، کاهش باروری، تغییرات خلقی و پوکی استخوان. 

- فئوکروموسیتوما: فئوکروموسیتوما تومور نادری از غدد فوق کلیوی است که آدرنالین و نورآدرنالین زیادی تولید می‌کند. این هورمون‌ها مسئول واکنش ستیز یا گریز (یک واکنش فیزیولوژیک که جانداران در پاسخ به موقعیت‌های خطرناک، حمله، یا فرار برای نجات خود نشان می‌دهند) هستند. علائم فئوکروموسیتوما عبارتند از فشار خون بالا، سردرد، تعریق و اضطراب.

درمان اختلالات غده فوق کلیوی به نوع خاص اختلال و علت زمینه‌ای بستگی دارد. برخی از اختلالات غده فوق کلیوی را می‌توان با داروها کنترل کرد، در حالی که برخی دیگر نیاز به جراحی دارند.